Ο Ρώσος ακτιβιστής Artem Temirov γράφει, στο freedomnews.org.uk. γι' αυτό που βλέπει ως μια ανησυχητική τάση στην ελληνική αριστερά να πέφτει σε έναν σπασμωδικό "αντιιμπεριαλισμό" που στην πραγματικότητα κάθε άλλο παρά αντιιμπεριαλισμός είναι.
[Σημείωση του Temirov: Ένα σημαντικό μέρος της ελληνικής Αριστεράς για πολύ καιρό μαστίζεται από στενό αντιαμερικανισμό που έχει αντικαταστήσει τον γνήσιο αντιιμπεριαλισμό. Ως αποτέλεσμα αυτού, ακόμη και οι υποτιθέμενες πιο μετριοπαθείς φωνές της Αριστεράς πέφτουν συχνά στην παγίδα να υποστηρίξουν, έστω και με λεπτεπίλεπτο τρόπο, καθεστώτα που υποτίθεται ότι αντιτίθενται στη Δύση, ανεξάρτητα από το πόσο αυταρχικά και καταπιεστικά μπορεί να είναι.
Αυτό έχει δημιουργήσει ένα ολοένα διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ αυτού του ρεύματος της Ελληνικής Αριστεράς και των αριστερών αντιφρονούντων που προέρχονται από χώρες των οποίων οι κυβερνήσεις θεωρούνται από τους πρώτους ως «αντιμπεριαλιστικές». Φαίνεται ότι οι πρώτοι δεν ενδιαφέρονται να ακούσουν όσους έχουν έρθει για να αναζητήσουν καταφύγιο και να αποφύγουν τη σύλληψη και τα βασανιστήρια.
Έχουν καταγραφεί ακόμη και περιπτώσεις εκπροσώπων της πιο σκληρής φιλο-Πουτινιστικής Αριστεράς στην Ελλάδα που επιτέθηκαν σωματικά σε Ιρανό πρόσφυγα σε δημόσια εκδήλωση, επειδή ο τελευταίος διαμαρτυρήθηκε για την φιλο-πουτινιστική προπαγάνδα που άκουγε.
Η περίπτωση που παρουσιάζεται παρακάτω, αν και πολύ πιο ήπια ως προς την αντιπαράθεση, αντιπροσωπεύει τη συνέχιση αυτής της ανησυχητικής τάσης των Ελλήνων αριστερών που αρνούνται να ακούσουν τις φωνές όσων έζησαν κάτω από τη μπότα των υποτιθέμενων «αντιμπεριαλιστικών» καθεστώτων. Αυτό δείχνει έναν ιδεολογικό δογματισμό, καθώς και μια απώλεια εμπιστοσύνης στις ικανότητες των απλών ανθρώπων να αυτοοργανώνονται και να ξεκινούν από τα κάτω την επαναστατική αλλαγή. Στο φαντασιακό τέτοιων αριστερών, μεγαλύτερη ελπίδα για κοινωνική αλλαγή εναποτίθεται όχι στις δυνατότητες της λαϊκής αυτοδιάθεσης και αυτοχειραφέτησης, αλλά στις ξένες γεωπολιτικές δυνάμεις. Αυτό πρέπει να εκληφθεί ως δραστική αντεπαναστατική οπισθοδρόμηση προς σταλινικού τύπου σκέψη που δεν μπορεί παρά να θρέψει αυταρχικές λογικές.]
Πέρυσι φτάσαμε στην Ελλάδα με τη γυναίκα μου. Εγώ είμαι Ρώσος πολίτης, η γυναίκα μου είναι πολίτης της Ουκρανίας. Έφυγε από το Κίεβο μια εβδομάδα μετά την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, και εγώ έφυγα από τη Ρωσία λίγες μέρες αργότερα γιατί είναι επικίνδυνο να μείνω εκεί ενώ είμαι κατά του πολέμου αφού και οι δύο μας πάντα είχαμε αριστερές και αντιφασιστικές θέσεις. Στην Ελλάδα, ζούμε σε ένα πρόγραμμα προσωρινής προστασίας για Ουκρανικές οικογένειες.
Τη Δευτέρα, 20 Φεβρουαρίου, κληθήκαμε να μιλήσουμε σε μια εκδήλωση με τίτλο «Ουκρανία, ένας χρόνος πολέμου: Οι άνθρωποι κάτω από τη μπότα της ρωσικής εισβολής». Εκεί μιλήσαμε με μέλη των ελληνικών αριστερών, αναρχικών και αντιεξουσιαστικών κινημάτων για την αντίσταση στην Ουκρανία και το αντιπολεμικό κίνημα στη Ρωσία.
Δύο μέρες αργότερα, ένας φίλος μας μας προσκάλεσε σε μια δημόσια εκδήλωση που διοργάνωσε το ελληνικό πολιτικό κόμμα MeRA 25 με τίτλο «Από κρίση σε πόλεμο: ένα χρόνο μετά». Παρόλο που δεν ήμουν εξοικειωμένος με τη στάση του MΕRA 25 για τον πόλεμο, μου κίνησε το ενδιαφέρον η λίστα των ομιλητών που ανακοινώθηκε για την εκδήλωση. Με ενδιέφερε ιδιαίτερα να ακούσω τι είχαν να πουν για αυτό το θέμα άτομα που κατέχουν έδρες στο κοινοβούλιο και διδάσκουν σε πανεπιστήμια.
Οι ομιλητές ήταν οι: Άντζελα Δημητρακάκη (Ανώτερη Λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου), Amineh Kakabaveh (πρώην βουλευτής της Σουηδίας), Στάθης Κουβελάκης (πρώην Λέκτορας Πολιτικής Θεωρίας στο King’s College του Λονδίνου) και Γιάνης Βαρουφάκης (Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών), Γραμματέας του MΕRA 25, συνιδρυτής του DiEM25 και πρώην υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας).
Τι ακούσαμε
Η Amineh Kakabaveh ξεκίνησε την ομιλία της δηλώνοντας ότι ψήφισε κατά του εξοπλισμού της Ουκρανίας στο σουηδικό κοινοβούλιο επειδή «τα όπλα σκοτώνουν ανθρώπους».
Συνολικά, αντιτίθεται στην στήριξη της Ουκρανίας στη σύγκρουση, θεωρώντας την ως πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ηνωμένων Πολιτειών. Η Kakabaveh πιστεύει ότι υποστηρίζοντας την Ουκρανία, οι Ευρωπαίοι υποστηρίζουν έμμεσα τις Ηνωμένες Πολιτείες και αυξάνουν την επιρροή των ΗΠΑ στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τελείωσε την ομιλία της λέγοντας ότι εύχεται «ειρήνη σε όλο τον κόσμο».
Ο Στάθης Κουβελάκης αναπαρήγαγε κατά λέξη τις ομιλίες του Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο Κουβελάκης δήλωσε ότι η σύγκρουση στην Ουκρανία είναι ένας ιμπεριαλιστικός πόλεμος μεταξύ της Ρωσίας και Δύσης, υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών, που διεξάγεται σε ουκρανικό έδαφος. Αναφέρθηκε επίσης στον πόλεμο ως «ασύμμετρο» επειδή η Ρωσία δεν διαθέτει την ίδια στρατιωτική ισχύ με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Επιπλέον, ο Κουβελάκης υποστήριξε ότι η Ρωσία δεν είχε άλλη επιλογή από το να αναλάβει δράση κατά της Ουκρανίας, καθώς το ΝΑΤΟ είχε σχεδιάσει να αυξήσει την παρουσία του στην περιοχή της Βαλτικής.
Φαίνεται ότι ο Στάθης Κουβελάκης έχει βασιστεί αποκλειστικά σε ρωσικές πηγές για τα όσα ξέρει για τη σύγχρονη Ουκρανία. Έχει δηλώσει ότι το 2014, εθνικιστές υποτίθεται ότι ανέλαβαν την εξουσία στην Ουκρανία και άρχισαν να καταπιέζουν τον ρωσόφωνο πληθυσμό.
Ο Κουβελάκης υποστηρίζει ότι οι Ευρωπαίοι δεν πρέπει να προσφέρουν υποστήριξη στην Ουκρανία ή το υποτιθέμενο εθνικιστικό της καθεστώς. Αντιτίθεται στην παροχή όπλων στην Ουκρανία ή στην επιδοκιμασία των αιτημάτων της για απελευθέρωση εδαφών που κατέχει η Ρωσία και επιστροφή στα διεθνώς αναγνωρισμένα από το 1991 σύνορα.
Ο Γιάνης Βαρουφάκης ξεκίνησε αναφερόμενος σε δικό του άρθρο, που δημοσιεύτηκε τις πρώτες μέρες του πολέμου, στο οποίο ανέφερε ότι η Δύση έπρεπε να τερματίσει τον πόλεμο την πρώτη εβδομάδα. Υποστήριξε ότι «η Μόσχα και η Ουάσιγκτον έπρεπε να καταλήξουν σε συμφωνία». Ο Πούτιν έπρεπε να αποσύρει τα στρατεύματα που υπήρχαν στα σύνορα πριν από τις 24 Φεβρουαρίου 2022. Με τη σειρά του, ο Μπάιντεν έπρεπε να εγγυηθεί στον Πούτιν ότι η Ουκρανία θα παραμείνει ουδέτερη και ότι καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν θα γίνει μέλος του ΝΑΤΟ.
Ο Βαρουφάκης είπε ότι «οι μαχητές του Αζόφ είναι φυσικά Ναζί». Ωστόσο, «δεν χρειάζεται να υποθέσουμε ότι ο Πούτιν είναι αριστερός. Είναι και φασίστας». Ο Βαρουφάκης πρότεινε ότι «εξετάζουμε τις διαλεκτικές σχέσεις και την αμοιβαία ενδυνάμωση των διαφορετικών δυνάμεων: τόσο των ολοκληρωτικών και φασιστικών δυνάμεων της Ρωσίας όσο και των φασιστικών δυνάμεων της Ουκρανίας. Πρόκειται για μια συγχώνευση δύο δυνάμεων».
Τι συνέβη
Κατά τη διάρκεια των ερωτήσεων από το κοινό, σηκώθηκα για να εκφράσω τη διαφωνία μου με τη θέση των ομιλητών. Ξεκίνησα με μια σημαντική δήλωση, λέγοντας ότι είμαι από τη Ρωσία.
Εξέφρασα την πεποίθησή μου ότι όλα όσα έλεγαν ήταν μαλακίες και ότι μου φαινόταν ότι δεν ήταν καλά ενημερωμένοι για την κατάσταση στη Ρωσία και την Ουκρανία. Υποστήριξα ότι οι πηγές τους ήταν περιορισμένες και ότι δεν τους ενδιέφεραν οι απόψεις πραγματικών ανθρώπων.
Από όλους τους ομιλητές, η Άντζελα Δημητρακάκη ήταν η μόνη που γνώριζε τη σύζυγό μου και εμένα. Λίγες μέρες πριν από την εκδήλωση αφιερωμένη στην «Αλληλεγγύη με την Ουκρανία», είχε ακούσει τις ομιλίες μας και μάλιστα μίλησε θετικά για τη σύζυγό μου στη δική της ομιλία. Παρόλα αυτά, η Άντζελα με διέκοψε και με ρώτησε: «Ποιος είσαι; Ποιος σε έφερε εδώ;». Αν και ήξερε ήδη την απάντηση στην ερώτηση.
Μετά από αυτό ο Γιάνης Βαρουφάκης με αποκάλεσε φασίστα και μου έκλεισαν το μικρόφωνο. Η σύζυγός μου (η μόνη Ουκρανή πολίτης στην αίθουσα) και εγώ απομακρυνθήκαμε με τη βία από την εκδήλωση χωρίς να μας επιτραπεί να πούμε άλλη λέξη.
Με εξέπληξε το γεγονός ότι υπήρξε τόσο μεγάλη αντίδραση στο να ακουστούν δύο πρόσφυγες από τις χώρες στις οποίες επικεντρώθηκαν οι δύο προηγούμενες ώρες της συζήτησης. Στο βίντεο, φαίνεται ξεκάθαρα η προθυμία μου να ζητήσω συγγνώμη, αλλά μας οδήγησαν βίαια έξω από το δωμάτιο και ο Γιάνης Βαρουφάκης συνέχισε να φωνάζει πίσω μου ότι είμαι φασίστας.
Δεν είναι πολύ σαφές πώς ένας πολιτικός μπορεί να κατηγορήσει έναν ξένο για φασισμό χωρίς να μπει στον κόπο να μάθει τη γνώμη του. Αλλά όπως λέει το καθεστώς Πούτιν στη Ρωσία, «το κοινοβούλιο δεν είναι χώρος για συζήτηση». Και έτσι αυτή η εκδήλωση, που συνέπεσε με την επέτειο της πλήρους εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, αποδείχτηκε ότι δεν είναι χώρος για οποιαδήποτε διαφορετική άποψη, ακόμη και όταν αυτή προέρχεται από πρόσφυγες από τη Ρωσία και την Ουκρανία. Αυτή είναι μια πολύ κοινή στρατηγική στις συζητήσεις μεταξύ των συντηρητικών κομμάτων – να κατηγορήσουν τον αντίπαλό τους για υπερβολικό συναισθηματισμό ή λεκτική αγένεια, με στόχο να τους στερήσουν την ευκαιρία να εκφράσουν τη θέση τους ή με στόχο να αποφύγουν μια ουσιαστική απάντηση στη θέση που εκφράστηκε. Ονομάζεται αστυνόμευση λόγου.
Ωστόσο, υπάρχουν πολλά να πούμε στο MΕΡΑ25 και τους υποστηρικτές του.
Δεν μπορώ να καταλάβω πώς άτομα που προσδιορίζονται ως αριστεροί πολιτικοί και διεθνιστές επαναλαμβάνουν λέξη προς λέξη τη ρωσική προπαγάνδα για το ουκρανικό υποτιθέμενο εθνικιστικό καθεστώς που ανέλαβε την εξουσία το 2014. Δεν χρειάζεται καν να γνωρίζετε προσωπικά κανέναν από την Ουκρανική Αριστερά – απλώς χρησιμοποιήστε το διαδίκτυο για να μάθετε ότι στις πιο πρόσφατες βουλευτικές εκλογές του 2020, ο συνασπισμός του Δεξιού Τομέα κατάφερε να εξασφαλίσει μόνο το 2,17% των ψήφων.
Μετά από ένα χρόνο πολέμου και πολυάριθμες θηριωδίες που διαπράχθηκαν, πώς μπορεί κανείς να δικαιολογήσει δημόσια τη ρωσική εισβολή; Τον Μάρτιο του 2022, οι δηλώσεις κατά του ΝΑΤΟ και κατά των ΗΠΑ μπορεί να είχαν απήχηση σε μέρος του αριστερού εκλογικού σώματος. Αλλά μετά τις μαρτυρίες της καταστροφής της Μπούτσα και ενός έτους πλήρους πολέμου, είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς πώς θα μπορούσε κανείς να δικαιολογήσει τη ρωσική εισβολή επικαλούμενος τις υποτιθέμενες προθέσεις του ΝΑΤΟ να επεκτείνει την παρουσία του στη Βαλτική Θάλασσα, σε μια δημόσια εκδήλωση που διοργανώθηκε από ένα αριστερό κόμμα.
Τελικά, πώς μπορεί ο αρχηγός του αριστερού διεθνιστικού κόμματος, ο οποίος σε συνεντεύξεις του υποστηρίζει τον λαό της Ουκρανίας, να δηλώνει ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία πρέπει να θεωρηθεί ως μια διαλεκτική συγχώνευση των φασιστικών δυνάμεων τόσο της Ουκρανίας όσο και της Ρωσίας;
Από αυτές τις ομιλίες έλειπαν οι ιστορίες των Ουκρανών - οι απόψεις, οι ανάγκες, οι προσδοκίες, οι φωνές και οι απόψεις τους. Αντίθετα, υπήρξε πολύς προβληματισμός για τον ιστορικό ρόλο της αριστεράς, την πολιτική θεωρία, τη γεωπολιτική, τη σημασία του ειρηνιστικού κινήματος και τον αγώνα για την παγκόσμια ειρήνη. Στην εκδήλωση για την επέτειο του πολέμου στην Ουκρανία, έγινε επίσης πολλή συζήτηση για τις θηριωδίες των ΗΠΑ σε όλο τον κόσμο, σαν να είχαν ξεκινήσει οι ΗΠΑ τον πόλεμο.
Τι σκέφτονται για αυτό οι Ουκρανοί που πολεμούν; Τι σκέφτονται οι πολίτες που έχουν επιλέξει να παραμείνουν στα σπίτια τους, γνωρίζοντας ότι κάθε μέρα θα μπορούσε να είναι η τελευταία τους; Περιέργως, οι ομιλητές στην εκδήλωσή τους αποφάσισαν να μην απαντήσουν σε αυτές τις ερωτήσεις.
Εν τω μεταξύ, οι Ουκρανοί επιμένουν ότι ο συνεχιζόμενος πόλεμος είναι ο αγώνας τους για ανεξαρτησία και αποαποικιοποίηση. Δεν είναι διατεθειμένοι να συμβιβαστούν με τη Ρωσία και δεν είναι πρόθυμοι να παραχωρήσουν οποιοδήποτε έδαφος. Μία παράδοση τώρα δεν θα τους έκανε να αισθάνονται ασφαλείς, καθώς θα περίμεναν μια νέα επίθεση από τη Ρωσία. Επιθυμούν πλήρη ανεξαρτησία, όχι με τους όρους του Πούτιν, αλλά μάλλον το είδος της ανεξαρτησίας για την οποία θα πάλευε οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα. Αυτή η ανεξαρτησία θα τους επέτρεπε να καθορίσουν την ανάπτυξη, τον πολιτισμό και τις γλώσσες της χώρας τους, καθώς και ποιες συμμαχίες θα σχηματίσουν, χωρίς να συμβουλεύονται τη Ρωσία.
Όμως οι ομιλητές στέρησαν εύκολα την πολιτική υποκειμενικότητα από τον πληθυσμό μιας από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές χώρες, παραιτούμενοι από τα πολιτικά δικαιώματα 43 εκατομμυρίων ανθρώπων. Δήλωσαν ανοιχτά ότι ο Πούτιν και ο Μπάιντεν πρέπει να τερματίσουν τον πόλεμο και ότι η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να καταλήξουν σε συμφωνία.
Αυτοί οι ομιλητές καθορίζουν τη θέση τους για τον πόλεμο στην Ουκρανία όχι με βάση την αλληλεγγύη προς τους κατοίκους της Ουκρανίας, αλλά μάλλον με το πώς πιστεύουν ότι ο πόλεμος πρέπει να τελειώσει προκειμένου να αποτραπεί η ενίσχυση των Ηνωμένων Πολιτειών.
Αυτοί οι ομιλητές, που προσδιορίζονται ως αριστεροί, είναι πρόθυμοι να επιτρέψουν την ενίσχυση της Ρωσίας, του φασιστικού καθεστώτος που ευθύνεται για τους θανάτους δεκάδων χιλιάδων αμάχων, την καταστροφή της Μαριούπολης και τη διάπραξη θηριωδιών στην Bucha και στο Izium. Επιτρέποντας στη Ρωσία να γίνει ισχυρότερη και να διατηρήσει τα κατεχόμενα εδάφη, ουσιαστικά επιτρέπουν στους εγκληματίες πολέμου να παραμείνουν ελεύθεροι και προκαλούν τη φρίκη τόσο στην Ουκρανία όσο και στη χώρα τους.
Οι ομιλίες διατυπώθηκαν με τέτοιο τρόπο ώστε να υποθέσει κανείς ότι οποιαδήποτε έκβαση του πολέμου στην οποία η Ρωσία κερδίζει είναι προτιμότερη από τη νίκη της Ουκρανίας. Αυτό συμβαίνει επειδή η νίκη της Ουκρανίας δεν θεωρείται ως νίκη των κατοίκων της, αλλά μάλλον ως νίκη των Ηνωμένων Πολιτειών. Αν κάποιος βλέπει τους ανθρώπους ως τίποτα περισσότερο από αριθμούς και ψήφους, τις χώρες ως απλά σχέδια σε έναν χάρτη και πιστεύει ότι οι Ουκρανοί δεν έχουν πραγματικό λόγο στις υποθέσεις τους, ότι είναι απλώς μαριονέτες των Ηνωμένων Πολιτειών, μπορεί ακόμα να θεωρείται αριστερός πολιτικός και διεθνιστής;
Artem Temirov (Prolubnikov)
10 Μαρτίου 2023
Σημείωση του FREEDOM:
Ο Γιάνης Βαρουφάκης μας έκανε την εξής δήλωση:
«Ο εν λόγω κύριος ζήτησε και του δόθηκε ο λόγος (και το μικρόφωνο) για να εκφράσει την άποψή του στο κοινό και στο πάνελ. Αμέσως έκανε κατάχρηση του προνομίου χρησιμοποιώντας προσβλητική γλώσσα και απειλητική συμπεριφορά, ειδικά προς μια γυναίκα μέλος της επιτροπής που, σωστά, αντέδρασε στη συμπεριφορά του. Ως απάντηση, ο εν λόγω κύριος – συνοδευόμενος από ένα άτομο που βιντεοσκοπούσε τη σκηνή – συνέχισε να χρησιμοποιεί υβριστική γλώσσα και χειρονομίες οπότε του ζητήθηκε να δώσει πίσω το μικρόφωνο και να φύγει. Πρόθεσή του ήταν, ξεκάθαρα, να διαλύσει τη συνάντηση, όχι να συνεισφέρει – μια φασιστική πρακτική που γνωρίζει το ελληνικό κοινό. Έτσι, οι διοργανωτές δεν είχαν άλλη επιλογή από το να τον απομακρύνουν από το αμφιθέατρο, ως όφειλαν".
Η Άντζελα Δημητρακάκη και η Amineh Kakabaveh δεν ανταποκρίθηκαν στο αίτημά μας να σχολιάσουν. Ο Στάθης Κουβελάκης δεν ήταν διαθέσιμος.
Εικόνες και βίντεο: Yuliia Leites, ουκρανή φεμινίστρια και ακτιβίστρια