Ας φανταστούμε την ακόλουθη ιστορία. Μια χώρα βρίσκεται υπό κατοχή και ο λαός της καταπιέζεται συστηματικά. Το κράτος κατοχής ενθαρρύνει την εγκατάσταση εποίκων στη γη τους. Ο αγώνας για τη χειραφέτηση αυτού του καταπιεσμένου λαού λαβαίνει εξαιρετικά ανεπαρκή υποστήριξη από προοδευτικές δυνάμεις εκτός της χώρας και αγνοείται από τα κορυφαία κράτη του κόσμου. Οι αντιδραστικές δυνάμεις αναλαμβάνουν την υπόθεση της εθνικής απελευθέρωσης και στρατολογούν μέσα από το λαό που υφίσταται την αδικία σε καθημερινή βάση. Καταφεύγουν όλο και περισσότερο σε τρομοκρατικές ενέργειες. Καταστέλλονται βάναυσα και ριζοσπαστικοποιούνται σε σημείο να μετατραπούν σε μια υπερ-αντιδραστική ακροδεξιά οργάνωση.
Κάποια στιγμή, η διεθνής ισορροπία δυνάμεων αρχίζει να αλλάζει: οι αναδυόμενες υπερ-αντιδραστικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις ενισχύονται, ενώ οι αστικές δημοκρατίες βρίσκονται όλο και πιο αποδυναμωμένες και απαξιωμένες και χάνουν την ηγεμονική τους θέση, ειδικότερα λόγω εσωτερικών πολιτικών κρίσεων. Οι αναδυόμενοι ιμπεριαλιστές παρέχουν την συμφεροντολογική υποστήριξή τους σε αυτή την οργάνωση, που καμώνεται πως εκπροσωπεί το κίνημα εθνικής χειραφέτησης, αλλά έχει γίνει φορέας μιας ιδεολογίας μίσους. Υποκινούμενη από εξωτερικούς παράγοντες και υπό το βάρος της εσωτερικής καταπίεσης, που αυξάνεται χρόνο με το χρόνο, η οργάνωση που μονοπωλεί την εθνική υπόθεση εντείνει τις πράξεις βίας κατά του άμαχου πληθυσμού του έθνους που την καταπιέζει: αιχμαλωσίες ομήρων, βιασμοί, δολοφονίες. Στην ιστορία της Ουκρανίας, έχουμε βιώσει κάτι που μοιάζει ιδιαίτερα με αυτό το σενάριο: όταν ο Ουκρανικός Επαναστατικός Στρατός υπό την αιγίδα της OUN(b), της δικής μας Χαμάς, κατέσφαξε ολόκληρα χωριά Πολωνών στη Βολυνία κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. [1]
Χρησιμοποιώ σκόπιμα μια απλουστευμένη περιγραφή, επειδή προσπαθώ να δω τις δομές που καθιστούν δυνατή όχι την "εξωτικοποίηση" της Παλαιστίνης, αλλά την καθιστούν δυνητικά συγκρίσιμη με άλλες καταστάσεις αποικιοκρατικής καταπίεσης και νόμιμης αντίστασης, υπό την καθοδήγηση ωστόσο υπερ-αντιδραστικών ακροδεξιών οργανώσεων. Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι η Χαμάς και η OUN είναι το ίδιο πράγμα, αλλά νομίζω ότι η σύγκριση μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε την συστημική δυναμική που διέπει τις συγκρούσεις αυτού του είδους.
Σήμερα, είναι απαράδεκτο να σιωπούμε για το απαρτχάιντ και τη συστημική βία κατά των Παλαιστινίων και να συμπαρατασσόμαστε με το καθεστώς του Νετανιάχου, που θέλει να αφανίσει δύο εκατομμύρια ανθρώπους στη Γάζα. Όπως είναι απαράδεκτο να δικαιολογούμε τη δολοφονία αμάχων από τη Χαμάς ή να ισχυριζόμαστε ότι η Χαμάς αντιπροσωπεύει σήμερα τον αγώνα του παλαιστινιακού λαού για ελευθερία. Η Χαμάς και ο Νετανιάχου δεν είναι μόνο δύο αντιδραστικές δυνάμεις, αλλά δηλώνουν ανοιχτά ότι ο αντίπαλος άμαχος πληθυσμός είναι νόμιμος στρατιωτικός στόχος.
Τους προδώσαμε
Σε μια τέτοια κατάσταση, το μόνο λογικό θα ήταν να υποστηρίξουμε ό,τι έχει απομείνει από το παλαιστινιακό κίνημα χειραφέτησης, το οποίο είναι ικανό να αγωνιστεί χωρίς να πέσει στο παραλήρημα του αδιάκριτου μίσους. Και να υποστηρίξουμε επίσης εκείνους τους Ισραηλινούς που αντιτίθενται ενεργά στο αποικιοκρατικό τους καθεστώς και υποστηρίζουν το δικαίωμα των Παλαιστινίων στην αυτοδιάθεση. Αλλά πού είναι αυτοί, και από τις δύο πλευρές, μετά από μισό και πλέον αιώνα ατελείωτης φρίκης; Εξακολουθούν να υπάρχουν, αλλά το γεγονός ότι είναι τόσο αδύναμοι και ανίσχυροι απέναντι στη βία είναι και δικό μας λάθος. Δεν κάναμε αρκετά για να τους υποστηρίξουμε και να τους ενισχύσουμε απέναντι στις σκοταδιστικές δυνάμεις. Τους έχουμε προδώσει, νομίζοντας ότι η έκφραση της αλληλεγγύης μας είναι αρκετή για να τους βοηθήσουμε να αντισταθούν στην καταπίεση. Όχι, αυτό δεν είναι αρκετό.
Και αν συνεχίσουμε έτσι, αν ο πολιτικός μας ακτιβισμός συνεχίσει να περιορίζεται στην ανάρτηση σημαιών στα κοινωνικά δίκτυα, θα έχουμε μια δεύτερη Παλαιστίνη με τη Χαμάς της, που θα κρατά ομήρους περισσότερους από 30 εκατομμύρια κατοίκους, στη μέση της Ευρώπης. Ναι, αυτό είναι πιθανό να συμβεί αν, στο όνομα της "ειρήνης", προδώσουμε τους Ουκρανούς και επιτρέψουμε τη διχοτόμηση της χώρας τους. Το χειρότερο είναι ότι αυτό ακριβώς το σενάριο θα προτιμούσαν κάποιοι αριστεροί ακτιβιστές. Αν η Ουκρανία ήταν υπό κατοχή, θα ήταν πολύ πιο άνετο γι' αυτούς να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους στους Ουκρανούς.
Αντίθετα με τη Χαμάς, η Αζόφ δεν είναι (ακόμα;) στην εξουσία στην Ουκρανία και δεν σφαγιάζει ολόκληρες οικογένειες Ρώσων πολιτών που βρίσκονται ήδη στη διαδικασία μετακόμισης στις υπό κατοχή ουκρανικές πόλεις. Η Ουκρανία εξακολουθεί να υπερασπίζεται το δημοκρατικό της σχέδιο και υπάρχουν ακόμη πολλές δυνάμεις που μάχονται ενάντια στον κατακτητή, ενώ υπερασπίζονται το σχέδιο μιας αντιαυταρχικής, κοσμικής, ανοιχτής, κοινωνικής και δίκαιης Ουκρανίας. Φαίνεται όμως ότι, για κάποιους, αυτό δεν είναι αρκετό για να υποστηρίξουν τον αγώνα ενός λαού που δέχεται να λαβαίνει αμερικανικά όπλα. Ωστόσο, η υποστήριξη της εξοπλισμένης από το Ιράν Χαμάς δεν αποτέλεσε ποτέ πρόβλημα για μια ορισμένη "δυτική Αριστερά".
Έχω σοκαριστεί από την αντίδραση πολλών αριστερών ακτιβιστών. Οι άνθρωποι πανηγυρίζουν για αυτό που συμβαίνει σαν να ήταν "ένα άνοιγμα" σε κάτι καλό, στην απελευθέρωση και χειραφέτηση των καταπιεσμένων. Για μένα, αυτό που συμβαίνει είναι μια αποτυχία της ανθρωπότητας και ακόμη περισσότερο εκείνων που ταυτίζονται με τις δυνάμεις της αριστεράς. Αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι η αναγνώριση της ανικανότητας όλων των προοδευτικών δυνάμεων, οι οποίες δεν έκαναν αρκετά για να υποστηρίξουν την υπόθεση των καταπιεσμένων. Ούτε στην Παλαιστίνη, ούτε στο Ιράν, ούτε στη Συρία ούτε ή οπουδήποτε αλλού. Το να ανεμίζουν παλαιστινιακές σημαίες ήταν cool για να έχουν ήσυχη τη συνείδηση τους οι αντικομφορμιστές ακτιβιστές, αλλά αυτό δεν ήταν αρκετό. Οι πραγματικοί Παλαιστίνιοι εξακολουθούσαν να είναι μόνοι απέναντι στη φρίκη της κατοχής.
Πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε και να αναγνωρίσουμε την αποτυχία μας το συντομότερο δυνατό. Πρέπει να σταματήσουμε να κοροϊδεύουμε τους εαυτούς μας και να αρχίσουμε επιτέλους να σκεφτόμαστε σοβαρά τι μπορούμε ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ να κάνουμε σήμερα για να αντιταχθούμε στον φασισμό που εξαπλώνεται σαν ιός και να βοηθήσουμε ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ αυτούς που αγωνίζονται για τη χειραφέτησή τους, πριν πέσουν στον ανυπέρβλητο φαύλο κύκλο της απελπισίας και του μίσους.
Σημειώσεις
[1] Η OUN είναι ένα ουκρανικό ακροδεξιό κίνημα που ιδρύθηκε το 1929 και ευθύνεται για πολυάριθμες σφαγές κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ένας από τους ηγέτες της, ο Stepan Bandera, ήταν επικεφαλής της πιο αντιδραστικής φράξιας της - της OUN(b).
- Γεννημένη το 1993 στο Ντονέτσκ, σε ρωσόφωνη οικογένεια, η ιστορικός Χάννα Περεχόντα ζει κυρίως τώρα στην Ελβετία και είναι ερευνήτρια και βοηθός καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο της Λωζάνης. Η Περεχόντα είναι μέλος της ουκρανικής σοσιαλιστικής οργάνωσης Σοτσιάλνι Ρουχ.
Μετάφραση Γιώργος Μητραλιάς