Σε αυτή τη συνέντευξη που παραχώρησε στον Sushovan Dhar, ο Éric Toussaint αναλύει τη βοήθεια που χορηγήθηκε στην Ουκρανία από την έναρξη της ρωσικής επίθεσης. Δείχνει ότι η βοήθεια αυτή παρέχεται συχνά με τη μορφή δανείων -και όχι επιχορηγήσεων- τα οποία η Ουκρανία θα πρέπει να αποπληρώσει σε αρκετά χρόνια. Αυτό θέτει το ερώτημα της μελλοντικής ανασυγκρότησης της χώρας και υποδηλώνει ότι θα επιβληθούν νέα νεοφιλελεύθερα μέτρα - ιδιωτικοποιήσεις, αρπαγή καλλιεργήσιμης γης και φυσικών πόρων - στο όνομα της αποπληρωμής του χρέους.
Sushovan Dhar: Ποια είναι η κατάσταση του χρέους της Ουκρανίας 15 μήνες μετά από την εισβολή της Ρωσίας στο έδαφός της;
Éric Toussaint: Πρώτα απ' όλα, θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι μια αδικαιολόγητη και καταδικαστέα επιθετική πράξη. Απέναντι σε αυτή την εισβολή, ο ουκρανικός λαός έχει δίκιο να αντιστέκεται και αξίζει τη διεθνή υποστήριξη, όπως και άλλοι λαοί που δέχονται επιθέσεις χρειάζονται τη στήριξη όλων μας, είτε πρόκειται για τον παλαιστινιακό λαό (θύμα της κατοχής και της επίθεσης του ισραηλινού κράτους επί δεκαετίες), είτε για τον αφγανικό λαό (θύμα της επέμβασης των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους από το 2001 έως το 2021), είτε για τον ιρακινό λαό (θύμα της εισβολής των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους τον Μάρτιο του 2003), είτε για τον κουρδικό λαό και πολλούς άλλους. Από τη δεκαετία του 1990, η Ρωσία έχει γίνει μια καπιταλιστική χώρα που εφαρμόζει μια βίαιη ιμπεριαλιστική πολιτική όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι ιμπεριαλιστικές χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο κατάλογος των επιθέσεων που διέπραξε η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν της Ρωσίας, αλλά αυτό σε καμία περίπτωση δεν δίνει στον Πούτιν το δικαίωμα να εισβάλει σε μια κυρίαρχη χώρα και να επιυεθεί στο λαό της. Με την εισβολή στην Ουκρανία, ξανάδωσε μια επίφαση νομιμότητας στο ΝΑΤΟ, ενάντια στο οποίο πρέπει να αγωνιστούμε ακούραστα για να διαλυθεί. Στην πραγματικότητα, πρέπει να αντιταχθούμε ξεκάθαρα στις πολιτικές και τα συμφέροντα των διαφόρων ιμπεριαλιστών. Πρέπει να αντιταχθούμε στον ιμπεριαλισμό της ρωσικής καπιταλιστικής εξουσίας και πρέπει να αντιταχθούμε στο ΝΑΤΟ. Σε αυτή την περίπτωση, το ζήτημα είναι να στηρίξουμε την αντίσταση του ουκρανικού λαού απέναντι στην εισβολή, χωρίς να δημιουργούμε την παραμικρή ψευδαίσθηση για τους στόχους που επιδιώκουν οι ιμπεριαλιστικές χώρες, οι οποίες στηρίζουν την κυβέρνηση του Β. Ζελένσκι, εκμεταλλευόμενες τον πόλεμο και παρατείνοντάς τον για τα συμφέροντά τους.
Στις αρχές του 2023, το εξωτερικό χρέος της Ουκρανίας ανερχόταν σε 132 δισ. δολάρια ΗΠΑ, ή περίπου στο 75% του ΑΕΠ. Σε αυτό δεν περιλαμβάνεται το εγχώριο χρέος. Εάν το εσωτερικό και το εξωτερικό χρέος προστεθούν μαζί, το σύνολο αντιπροσωπεύει πάνω από το 100% του ΑΕΠ.
Τον Ιούλιο του 2022, οι συμμαχικές χώρες-πιστωτές της Ουκρανίας ανακοίνωσαν την αναστολή της αποπληρωμής του χρέους και τον Μάρτιο του 2023, η αναστολή αυτή παρατάθηκε μέχρι το 2027. Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει για όλους τους πιστωτές, ιδίως το ΔΝΤ και τους ιδιώτες πιστωτές.
Είναι επίσης σημαντικό να ληφθεί υπόψη ότι στην προκειμένη περίπτωση, κατά τη διάρκεια αυτής της μερικής αναστολής πληρωμών, οι πληρωτέοι τόκοι θα συνεχίσουν να υπολογίζονται και θα προστίθενται στο δανειοδοτημένο κεφάλαιο, το οποίο, σύμφωνα με τις συμφωνίες που έχουν υπογραφεί, πρέπει να αποπληρωθεί πλήρως.
Ένα πολύ μεγάλο μέρος της οικονομικής βοήθειας που παρέχεται από τους συμμάχους της Ουκρανίας έχει τη μορφή δανείων, πράγμα που σημαίνει ότι η βοήθεια είναι στην πραγματικότητα ένα νέο χρέος. Αυτό είναι ιδιαίτερα σαφές και σκανδαλώδες στην περίπτωση της λεγόμενης βοήθειας που παρέχεται από την ΕΕ και τις χώρες μέλη της ΕΕ. Για παράδειγμα, η πρόσθετη βοήθεια ύψους 18 δισεκατομμυρίων ευρώ προς την Ουκρανία που ανακοινώθηκε με πολλές τυμπανοκρουσίες από την ΕΕ τον Νοέμβριο του 2022 θα εκταμιευθεί σταδιακά με τη μορφή δανείων που θα πρέπει να αποπληρωθούν πλήρως με τόκους. Η ανακοίνωση αυτή επιβεβαιώθηκε στη συνέχεια τον Δεκέμβριο του 2022. Συνολικά, η ΕΕ και τα 27 μέλη της έχουν μέχρι στιγμής ανακοινώσει ότι θα δανείσουν στην Ουκρανία οικονομικούς πόρους συνολικού ύψους 55 δισεκατομμυρίων ευρώ που θα εκταμιευθούν τα επόμενα χρόνια. Οι ουκρανικές αρχές χαίρονται γι' αυτό, αλλά αποτελεί "δηλητηριασμένο δισκοπότηρο" για τον λαό, διότι, σύμφωνα με τις τρέχουσες ανακοινώσεις, η αποπληρωμή των κεφαλαίων θα αρχίσει σε περίπου δέκα χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση ενθαρρύνεται να χρεωθεί, τόσο επειδή οι ανάγκες της είναι μεγάλες όσο και επειδή δεν θα χρειαστεί να αρχίσει να αποπληρώνει κατά τη διάρκεια της θητείας της. Το κύριο βάρος της αποπληρωμής του χρέους θα πέσει στις άλλες κυβερνήσεις και, αναπόφευκτα, στους πολίτες.
Ας κάνουμε μια σύγκριση: το 2009, πριν από το δάνειο διάσωσης του ΔΝΤ και της ΕΕ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κράτη μέλη της ευρωζώνης και ΕΚΤ), το ελληνικό χρέος ανερχόταν περίπου στο 126% του ΑΕΠ- στις αρχές του 2015, πριν το αριστερό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ έρθει στην εξουσία, το χρέος αντιπροσώπευε το 180% του ΑΕΠ- το 2020 έφτασε το 206% και στις αρχές του 2023 περίπου το 171%. Σε απόλυτους αριθμούς, το ελληνικό δημόσιο χρέος πριν από τη βοήθεια του ΔΝΤ και της ΕΕ ανερχόταν σε 301 δισεκατομμύρια ευρώ- το 2015, μετά από 5 χρόνια δανεισμού από το ΔΝΤ και την ΕΕ, είχε ανέλθει σε 311 δισεκατομμύρια ευρώ και στις αρχές του 2023 είχε φθάσει τα 356 δισεκατομμύρια ευρώ. Εν ολίγοις, η λεγόμενη βοήθεια από την ΕΕ και το ΔΝΤ με τη μορφή δανείων είναι ένα δηλητηριώδες δώρο που κρατά τη χώρα κάτω από τον έλεγχο των πιστωτών της. Όλα τα στοιχεία που παρατίθενται στις δύο προηγούμενες προτάσεις για το ελληνικό χρέος προέρχονται από την ιστοσελίδα https://fr.countryeconomy.com/gouvernement/dette/grece. Για μια κριτική ανάλυση της διαδικασίας χρέους της Ελλάδας από τη δεκαετία του 1990 έως την έλευση του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση το 2015, βλ. την έκθεση της Επιτροπής για την Αλήθεια του Ελληνικού Χρέους, τις εργασίες της οποίας συντόνισα το 2015, ιδίως τα κεφάλαια 1, 2 και 3: Προκαταρκτική Έκθεση της Επιτροπής για την Αλήθεια του Ελληνικού Δημόσιου Χρέους.
Το συμπέρασμα για την Ελλάδα και την Ουκρανία: η λεγόμενη οικονομική βοήθεια με τη μορφή δανείων αντιπροσωπεύει ένα πολύ υψηλό πολιτικό και κοινωνικό κόστος: ιδιωτικοποιήσεις, οι οποίες πολύ συχνά ωφελούν ξένες εταιρείες, μειώσεις μισθών, επισφαλείς συνθήκες εργασίας, νομοθεσία που περιορίζει το δικαίωμα στην απεργία και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις κ.λπ. Επιπλέον, το χρέος αυξάνεται και αποτελεί συνεχή πηγή πίεσης των πιστωτών προς τις αρχές της χώρας.
Από την πλευρά τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες επέλεξαν να αναπαράγουν αυτό που έκαναν με το Σχέδιο Μάρσαλ στα τέλη της δεκαετίας του 1940 για την ανοικοδόμηση των οικονομιών των δυτικοευρωπαίων συμμάχων τους: επιχορηγήσεις αντί για δάνεια. Μέχρι στιγμής, έχουν υποσχεθεί πάνω από 73 δισεκατομμύρια ευρώ. Η οικονομική βοήθεια που παρέχουν με τη μορφή δωρεών δαπανάται εν μέρει σε προϊόντα και υπηρεσίες που πωλούνται από αμερικανικές εταιρείες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες εμφανίζονται ως ο καλός οικονομικός μπάτσος δίπλα στους κακούς οικονομικούς μπάτσους: την ΕΕ, το ΔΝΤ, την Παγκόσμια Τράπεζα, την ΕΤΕπ (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων), την ΕΤΑΑ (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης) κ.λπ.
Στην περίπτωση του ΔΝΤ, της Παγκόσμιας Τράπεζας, της ΕΤΕπ και της ΕΤΑΑ, όπως και στην περίπτωση της ΕΕ, τα δάνεια είναι αποπληρωτέα στο ακέραιο, με την προσθήκη σημαντικών τόκων.
Έτσι, είναι σαφές ότι η βοήθεια θα προσθέσει σημαντικά στο χρέος της Ουκρανίας τα επόμενα χρόνια.
Η αύξηση θα είναι δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια, αλλά θα φανεί μόνο σταδιακά. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς μου, για τα δάνεια των δυτικοευρωπαϊκών χωρών (της ΕΕ και άλλων, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο), του ΔΝΤ, της Παγκόσμιας Τράπεζας και της ΕΤΕπ, το χρέος προς αυτούς τους πιστωτές θα αυξηθεί κατά τουλάχιστον 50 δισεκατομμύρια δολάρια.
Sushovan Dhar: Άρα αυτό που έχει ανακοινωθεί ως γενναιόδωρη και υποστηρικτική βοήθεια αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από χρέη που θα απαιτηθούν από τον ουκρανικό λαό;
Éric Toussaint: Ναι, είναι πολύ σαφές.Ας πάρουμε την περίπτωση του ΔΝΤ. Η πίστωση του ΔΝΤ προς την Ουκρανία μετά την εισβολή ανέρχεται σε λίγο πάνω από 15 δισεκατομμύρια δολάρια (ή 11,6 δισεκατομμύρια SDR, το νόμισμα του ΔΝΤ), τα οποία θα εκταμιευθούν σταδιακά. Η αρχή του ΔΝΤ είναι να αποπληρώνεται πάντα στο ακέραιο (όπως ακριβώς και η Παγκόσμια Τράπεζα), ακόμη και αν οι άλλοι πιστωτές συμφωνήσουν να μειώσουν το χρέος. Επιπλέον, απαιτεί υψηλά επιτόκια, τα οποία μπορεί να φτάσουν το 8% ετησίως.
Σε γενικές γραμμές, για ένα "μικρό" δάνειο, το ΔΝΤ χρεώνει 2% επιτόκιο, αλλά μόλις το ποσό ξεπεράσει ένα συγκεκριμένο ποσό, εφαρμόζει προσαυξήσεις (βλ. τον οδηγό που παρήγαγε το Eurodad για τις προσαυξήσεις που εφαρμόζει το ΔΝΤ https://www.eurodad.org/a_guide_to_imf_surcharge), με αποτέλεσμα τα πραγματικά επιτόκια να κυμαίνονται μεταξύ 4,5% και 8% ανάλογα με την περίπτωση. Στη συγκεκριμένη περίπτωση της Ουκρανίας, ο Daniel Munevar της Eurodad πραγματοποίησε έναν ακριβή υπολογισμό το 2021 σχετικά με τις προσαυξήσεις που εφάρμοσε το ΔΝΤ στην Ουκρανία πριν από την εισβολή.
Από την έναρξη του πολέμου τον Φεβρουάριο του 2022, το ΔΝΤ δεν φαίνεται να έχει εφαρμόσει την αναστολή πληρωμών, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής στην ιστοσελίδα του.
Είναι πολύ πιθανό ότι το Ταμείο έχει καταφέρει να πείσει μια σειρά από χώρες που έχουν συμμαχήσει με τις Ηνωμένες Πολιτείες (G7 + Βέλγιο, Λιθουανία, Ολλανδία, Πολωνία, Σλοβακία και Ισπανία) να καταβάλουν εισφορές σε ένα ταμείο που διαχειρίζεται το ΔΝΤ, από το οποίο θα αντλεί τα χρήματα που πρέπει να του αποπληρώσει η Ουκρανία κατά την περίοδο αναστολής πληρωμών, η οποία διαρκεί μέχρι το 2027.
Θα πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι το ΔΝΤ εξαρτά τη χορήγηση δανείων από την εφαρμογή σκληρών νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Στην περίπτωση της Ουκρανίας, από το 2000, οι αρχές έχουν υπογράψει συμφωνίες με το ΔΝΤ σε 18 περιπτώσεις που οδήγησαν στη χορήγηση πιστώσεων. Κάθε φορά, η κυβέρνηση αποστέλλει μια επιστολή προθέσεων (Letter of Intent - LoI) στην οποία περιγράφεται τι δεσμεύονται να κάνουν οι αρχές προκειμένου να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του ΔΝΤ. Αυτές οι επιστολές προθέσεων καθορίζουν μια ολόκληρη σειρά μέτρων που αντιβαίνουν στα συμφέροντα του πληθυσμού και συνοδεύονται από τεράστια αύξηση του χρέους.
Από το 2000, το ΔΝΤ έχει επιτύχει από τις ουκρανικές αρχές την εφαρμογή της στρατηγικής του σοκ, με τυπικά νεοφιλελεύθερα μέτρα: την απελευθέρωση και προώθηση του εξωτερικού εμπορίου, την απελευθέρωση των τιμών, τη μείωση των καταναλωτικών επιδοτήσεων για τις εργατικές τάξεις και την υποβάθμιση μιας σειράς βασικών υπηρεσιών. Το ΔΝΤ ενθάρρυνε επίσης την επιτάχυνση της διαδικασίας ιδιωτικοποίησης των κρατικών επιχειρήσεων. Κάθε φορά, το ΔΝΤ έθετε έναν στόχο για τη μείωση του δημόσιου ελλείμματος. Το ΔΝΤ έκανε επίσης την αγορά εργασίας πιο επισφαλή, διευκολύνοντας τις απολύσεις τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα. Τα αποτελέσματα των πολιτικών που συνέστησε το ΔΝΤ ήταν δραματικά. Ο πληθυσμός φτωχοποιήθηκε εξαιρετικά. Σε τέτοιο βαθμό ώστε, το 2015, η Ουκρανία βρισκόταν στην τελευταία θέση όλων των ευρωπαϊκών χωρών όσον αφορά τους πραγματικούς μισθούς.
Sushovan Dhar: Το ΔΝΤ συνεχίζει να εφαρμόζει τις ίδιες νεοφιλελεύθερες πολιτικές παρά τον πόλεμο στον οποίο έχει εμπλακεί η χώρα;
Éric Toussaint: Η απάντηση είναι ναι. Για παράδειγμα, το ΔΝΤ προσπαθεί να χρησιμοποιήσει τον πόλεμο ως ευκαιρία για να εμβαθύνει την ιδιωτικοποίηση εταιρειών που δεν είχε καταφέρει να πετύχει τα τελευταία 20 χρόνια. Αυτή είναι η περίπτωση της κρατικής εταιρείας φυσικού αερίου Naftogaz. Αυτό θα αποτελέσει μείζον ζήτημα τα επόμενα χρόνια. Αυτό μπορούμε να συμπεράνουμε από το εξής απόσπασμα: "Θα χρειαστούν φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις στον τομέα της ενέργειας για την ενίσχυση του ανταγωνισμού, τη βελτίωση των μηχανισμών της αγοράς και τη μείωση των μεγάλων οιονεί δημοσιονομικών κινδύνων". (Πηγή: IMF Executive Board Approves US$15.6 Billion under a New Extended Fund Facility (EFF) Arrangement for Ukraine as part of a US$115 Billion Overall Support Package.
Sushovan Dhar: Και τι γίνεται με τη βοήθεια που παρέχεται από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Είπατε ότι δεν πρόκειται για δωρεές αλλά για νέα χρέη...
Éric Toussaint: Ναι, έτσι είναι. Ένα μεγάλο μέρος της βοήθειας της ΕΕ αποτελείται από έντοκα δάνεια. Στην πραγματικότητα, η ΕΕ έχει πάρει ως πρότυπο αυτό που έκανε με την Ελλάδα από το 2010 και μετά: συμφωνώντας με το ΔΝΤ να επιβάλει νεοφιλελεύθερα και αντιλαϊκά μέτρα στη χώρα.
Η βοήθεια της ΕΕ εξαρτάται από την επίτευξη συμφωνίας της Ουκρανίας με το ΔΝΤ. Και αντίστροφα, η συμφωνία της Ουκρανίας με το ΔΝΤ προβλέπει ότι οι ουκρανικές αρχές πρέπει να εφαρμόσουν τις διαρθρωτικές (αντι)μεταρρυθμίσεις που είναι απαραίτητες για να πληροί η Ουκρανία τις προϋποθέσεις για ένταξη στην ΕΕ. Το έγγραφο του ΔΝΤ του Μαρτίου 2023 αναφέρει: "Το πρόγραμμα θα περιλαμβάνει μια προσέγγιση σε δύο φάσεις: η πρώτη φάση αποσκοπεί στη διασφάλιση της μακροοικονομικής σταθεροποίησης και στην ανάληψη βασικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων ενώ ο πόλεμος βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη- η δεύτερη φάση, όταν οι ενεργές μάχες θα έχουν υποχωρήσει επαρκώς, θα επικεντρωθεί στην περαιτέρω εδραίωση των μακροοικονομικών πολιτικών και στην έναρξη μιας ευρύτερης δέσμης διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων με στόχο την αποκατάσταση της μεσοπρόθεσμης εξωτερικής βιωσιμότητας, τη στήριξη της βιώσιμης ανάπτυξης και τη διευκόλυνση της Ουκρανίας στην πορεία προς την ένταξη στην ΕΕ".
Μεταξύ άλλων, αυτό σημαίνει την αύξηση των ιδιωτικοποιήσεων και την έγκριση ακόμη περισσότερων ξένων επενδύσεων σε τομείς που ενδιαφέρουν τους δυτικούς καπιταλιστές.
Μεταξύ των περιουσιακών στοιχείων για τα οποία ενδιαφέρονται είναι η τεράστια ποσότητα καλλιεργήσιμης γης που εποφθαλμιούν. Μην ξεχνάτε ότι η Ουκρανία είναι ο τροφοδότης της Ευρώπης και του κόσμου. Ο στόχος είναι να διευκολυνθούν οι ξένοι επενδυτές αγροτικών επιχειρήσεων να αποκτήσουν μεγάλες ποσότητες εξαιρετικά εύφορης γεωργικής γης.
Sushovan Dhar: Και πώς μπορεί η Ουκρανία να ανοικοδομηθεί μετά από όλη την καταστροφή που έχει προκληθεί από τον Φεβρουάριο του 2022 και θα συνεχίσει να προκαλείται, ενώ ταυτόχρονα θα αποπληρώνει παλιά και νέα χρέη; Τι έχουν κατά νου οι πιστωτές;
Éric Toussaint: Οι πιστωτές γνωρίζουν πολύ καλά ότι είναι αδύνατο να αποπληρωθεί το χρέος στο σύνολό του εντός του χρονοδιαγράμματος. Όχι μόνο το γνωρίζουν αυτό, αλλά φροντίζουν να το διασφαλίσουν ώστε να μπορούν να το χρησιμοποιήσουν ως μοχλό πίεσης.
Όπως συμβαίνει τόσο συχνά, το βάρος του χρέους θα χρησιμοποιηθεί ως διαπραγματευτικό χαρτί τη στιγμή της ειρήνης, σε μια ημερομηνία που είναι αδύνατο να προβλεφθεί. Προκειμένου η Ουκρανία να ευνοήσει όσο το δυνατόν περισσότερο τα συμφέροντα των δυτικών πιστωτών, ως καρότο θα της προσφερθεί η δυνατότητα υπογραφής συμφωνίας για τη μείωση μέρους του χρέους.
Η διαπραγμάτευση για την αναδιάρθρωση του χρέους της Ουκρανίας θα είναι μια ευκαιρία για τους πιστωτές να αποκομίσουν το μέγιστο δυνατό όφελος εις βάρος του ουκρανικού λαού και των φυσικών πόρων της Ουκρανίας. Η Ουάσινγκτον, η οποία μέχρι στιγμής έχει δώσει περισσότερα σε επιχορηγήσεις παρά σε δάνεια, θα χρησιμοποιήσει το ΔΝΤ και το Π.Β., στα οποία κυριαρχεί, για να διασφαλίσει ότι τα συμφέροντά της θα έχουν προτεραιότητα. Η αμερικανική ιμπεριαλιστική ισχύς θα φέρει σε πέρας το βάρος των εξοπλισμών που προμηθεύει στην Ουκρανία και την εξάρτηση της χώρας από αυτήν για την άμυνά της. Οι ευρωπαίοι και βορειοαμερικανοί ιμπεριαλιστές θα χρησιμοποιήσουν το ΝΑΤΟ.
Καθώς η αναδιάρθρωση/μείωση του χρέους είναι πιθανό να εμπλέξει και άλλες δυνάμεις, όπως η Τουρκία και η Κίνα, οι αρχές των χωρών αυτών θα προσπαθήσουν να διεκδικήσουν τα συμφέροντά τους και να προβάλουν τα αιτήματά τους.
Οι δύο αυτές χώρες, και ιδίως η Κίνα, είναι πιστωτές. Η Κίνα έχει επίσης παρουσία (όπως και η Ρωσία) στο ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα και θα προβάλει τα αιτήματά της για να πάρει το μερίδιό της από την πίτα.
*Το παραπάνω είναι μεγάλο απόσπασμα του κειμένου με τίτλο
«Ukraine : Résister aux créanciers » : http://www.cadtm.org/Ukraine-Resister-aux-creanciers
και στα αγγλικά: Ukraine: Resisting creditors https://internationalviewpoint.org/
Επιμέλεια Γιώργος Μητραλιάς
ΠΗΓΗ: www.contra-xreos.gr