Fred Leplat
De levering van clustermunitie door de VS aan Oekraïne moet worden afgewezen. Antikapitalisten en internationalisten steunen onvoorwaardelijk het volk van Oekraïne in hun gewapend verzet om hun land te bevrijden van de genocidale Russische invasie. Maar de steun voor Oekraïne is niet noodzakelijkerwijs kritiekloos. We hebben kritiek geuit op de aanval van de regering-Zelensky op de arbeidsrechten in het land en de omarming van neoliberaal beleid. Nu moeten we het gebruik van clustermunitie bekritiseren.
Als clustermunitie gebruikt wordt in gebieden met burgers resulteert dat in een ongerichte aanval, en daarmee is het een schending van het internationaal humanitair recht. Clusterbommen gaan open in de lucht en verspreiden tientallen of zelfs honderden kleinere bommen over een gebied ter grootte van een huizenblok. Veel van die explosieven ontploffen niet bij de eerste inslag, waardoor er blindgangers achterblijven. Jaren of zelfs tientallen jaren later vormen die blindgangers nog steeds een bedreiging voor burgers. Daarom is clustermunitie volledig verboden door meer dan 100 landen die zijn toegetreden tot de Conventie over Clustermunitie. Maar Rusland, Oekraïne en de VS hebben deze conventie nooit ondertekend.
Het is begrijpelijk dat Oekraïne alle wapens wil hebben die nodig zijn voor een snelle en beslissende overwinning op het Russische leger. Maar socialisten voeren al tientallen jaren campagne voor een verbod op clustermunitie, evenals op nucleaire en chemische wapens, en we moeten ons standpunt nu niet veranderen.
De Oekraïense minister van Defensie, Oleksii Reznikov, stelt dat clustermunitie in de eerste plaats zal worden gebruikt om door de linies van de Russische troepen te breken en niet zal worden gebruikt in stedelijke gebieden. Pas na de overwinning zouden clusterbommen daarnaast worden gebruikt om gebieden in Oekraïne te ontmijnen. Hij wijst erop dat Rusland op grote schaal clusterbommen heeft gebruikt in Oekraïne en suggereert zo dat het daarom acceptabel is voor Oekraïne om ze ook te gebruiken. Dat soort argumenten is gevaarlijk omdat ze gebruikt kunnen worden om het gebruik van andere massavernietigingswapens, zoals nucleaire-, chemische- of ecocidale wapens zoals napalm of agent orange te rechtvaardigen. Human Rights Watch heeft vastgesteld dat ook Oekraïne clustermunitie heeft gebruikt, zij het op veel kleinere schaal. Hoewel ze niet in steden werden gebruikt, veroorzaakten deze clusterbommen wel doden en gewonden onder de burgerbevolking.
Nog steeds volgens Human Rights Watch 'zijn de clusterbommen die de Verenigde Staten overwegen naar Oekraïne te sturen meer dan 20 jaar oud, verspreiden ze zich over een groot gebied en staan ze erom bekend vaak niet meteen te exploderen, wat betekent dat ze nog jarenlang dodelijk kunnen blijven'. Gezien het huidige verreikende verbod op clustermunitie komt het de Verenigde Staten goed uit om zich te kunnen ontdoen van oude voorraden die niet verkocht kunnen worden en waarvan de ontmanteling gevaarlijk en duur is. Voor de Oekraïners laten die bommen echter een gevaarlijke erfenis achter. Over de hele wereld sterven er elk jaar nog steeds honderden mensen door niet-ontplofte clustermunitie.
Wat de militaire argumenten ook mogen zijn, het tegenwerken van de regels van de Conventie over Clustermunitie zou het voor Oekraïne moeilijker maken om te pleiten voor de internationale rechtsorde. Als Oekraïne wapens krijgt die de meeste VN-lidstaten willen verbieden, zal dat zijn vermogen aantasten om die staten te bewegen tot solidariteit tegen, en veroordeling van, de illegale bezetting door Rusland.
Tenzij het Russische leger stopt met vechten en zich terugtrekt, hebben de Oekraïners geen andere keuze dan hun gewapende verzet voort te zetten. Gezien de doelen die Poetin heeft gesteld, namelijk de 'de-nazificatie' en demilitarisering van Oekraïne, en daarmee impliciet de integratie van het land in de Russische invloedssfeer, is het onwaarschijnlijk dat Rusland in de nabije toekomst de strijd zal staken. Daarom steunen we het recht van Oekraïne om conventionele wapens en ontmijningssteun te krijgen. Het land heeft ook niet-militaire hulp nodig, in het bijzonder medische hulp en hulp voor vluchtelingen.
Veel landen die werden binnengevallen door een veel groter land, boekten uiteindelijk de overwinning, maar niet alleen met militaire middelen. Als Oekraïne de wereldwijde solidariteit wil behouden, moet het land het verbod op clustermunitie door meer dan 100 landen niet verbreken. Oekraïne moet ook anti-oorlogsactivisten in Rusland steunen en deserteurs uit het Russische leger verwelkomen. De wederopbouw na de oorlog moet gericht zijn op een ander Oekraïne met economische en sociale rechtvaardigheid, niet op een Oekraïne waar de bezittingen van het land worden overgedragen aan het westerse kapitalisme. Zo'n wederopbouw zou de Oekraïners hoop geven dat de bevrijding van hun land meer zal zijn dan alleen het verslaan van het Russische leger. En ook heeft Oekraïne een internationale massale solidariteitsbeweging nodig die het gewapende verzet steunt en zich tegelijkertijd verzet tegen het escalerende militarisme in het Westen.
Dit artikel stond op Anti Capitalist Resistance. Nederlandse vertaling redactie Grenzeloos.